Raport z wizyty studyjnej na Islandii

Głównym celem zaplanowanej wizyty pracowników AGH było rozwinięcie nawiązanej w poprzednich latach współpracy z przedstawicielami Keilir Institute, z którą na przestrzeni ostatnich lat prowadzone były liczne projekty naukowo-badawcze, głównie w zakresie możliwości wykorzystania energetyki geotermalnej. Kluczowym punktem wizyty było zacieśnienie współpracy ze względu na możliwości dalszego rozwoju Centrum Zrównoważonego Rozwoju i Poszanowania Energii WGGiOŚ AGH w Miękini, we współpracy z islandzkim partnerem, w tym budowy planowanego Punktu Informacyjnego aktywności islandzkiej w Polsce. W związku z dynamicznym rozwojem strefy aktywności Instytutu Keilir w Reykjanesbaer planowane jest również utworzenie analogicznego Punktu Informacyjnego aktywności polskiej na Islandii. Ważnym aspektem było także zapoznanie się z możliwościami współpracy między uczelnią wyższą a przedsiębiorcami w zakresie edukacji zawodowej studentów w zakresie komercjalizacji innowacyjnych projektów w szczególności w zakresie komercjalizacji innowacyjnych projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii (OZE), w której to Keilir Institute ma długoletnią praktykę. Wymiana doświadczeń umożliwiła przeprowadzenie szerokiej dyskusji na temat możliwych aplikacji do projektów z zaangażowaniem partnerów zarówno polskich jak i islandzkich.

Pierwszy dzień wyjazdu grupa spędziła w podróży z Krakowa do Gdańska skąd samolotem dostała się do Keflaviku. Po zakwaterowaniu w hotelu odbyło się spotkanie z przedstawicielem Keilir Institute, podczas którego omówiono szczegółowy plan wizyty. Następnego dnia, zgodnie z harmonogramem, grupa odwiedziła Keilir Institute of Technology. Podczas wizyty uczestnicy wyjazdu mogli zapoznać się z doświadczeniem islandzkiego partnera we wdrażaniu rozwiązań w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz poprawy efektywności energetycznej. Szczegółowo przedstawiono trwające i zrealizowane projekty międzynarodowe, a także dalsze plany rozwoju placówki. Omówiono i podsumowano dotychczasową współpracę pomiędzy AGH a Keilir Institute obejmującą wymiany studentów, doktorantów jak i pracowników w ostatnich latach oraz określono tematykę dalszych wspólnych działań. W ramach możliwej współpracy strona polska zaproponowała koncepcję współpracy z Keilir, która spotkała się z dużym zainteresowaniem partnera islandzkiego. Następnie dzięki uprzejmości przedstawicieli Keilir zwiedzono kampus, pracownie edukacyjne, laboratoria badawcze oraz zaplecze badawczo-rozwojowe stworzone do celów współpracy z przedsiębiorcami i komercjalizacji wyników badań. Grupa z AGH miała okazje zapoznać się również z tematyką naukową realizowaną obecnie w Keilir. Odwiedzono strefę naukowo-technologiczną oraz firmy m.in. GeoSilica działające na terenie strefy przemysłowej w sąsiedztwie portu lotniczego Keflavik stanowiącej byłą bazę NATO. Podczas wizyty w firmie GeoSilica Iceland, grupa miała okazję zwiedzenia linii produkcyjnej markowego suplementu (rodzaj wody mineralnej) pochodzącego z wód geotermalnych o unikatowych właściwościach, zawierającego naturalny składnik odżywczy SiO2. Woda ta dostępna w sprzedaży jako suplement diety cieszy się obecnie rosnącym zainteresowaniem również poza islandzką granicą głównie w Niemczech oraz w krajach skandynawskich tj. Dania czy Norwegia. Wizyta w Keilir Institute była kluczowym punktem ze względu na możliwości dalszego rozwoju Centrum Zrównoważonego Rozwoju i Poszanowania Energii AGH w Miękini oraz planowanej komercjalizacji badań i współpracy z przedsiębiorstwami.

Kolejnego dnia wizyty grupa odwiedziła instalacje geotermalne wykorzystywane na Islandii na szeroką skale do produkcji energii elektrycznej i cieplnej. W czasie tych wizyt pracownicy zakładów geotermalnych m. in. z Svartsengi Geothermal Power Plant czy Reykjanes przeprowadzili dla polskiej grupy techniczne warsztaty na temat możliwości wykorzystania wód i par geotermalnych, a także aspektów dotyczących zagospodarowania złóż geotermalnych, w tym problematyki eksploatacji i zatłaczania wydobytych wód, możliwości produkcji energii elektrycznej z niskotemperaturowych źródeł geotermalnych poprzez systemy binarne, a także aspektów ekonomiczno-finansowych oraz innych przykładów wykorzystania bezpośredniego wód geotermalnych. Podczas wizyty w ciepłowni geotermalnej Svartsengi, zwiedzono również znany na Islandii kompleks wypoczynkowy SPA zwany Błękitną Laguną, który dzięki sąsiedztwu ciepłowni geotermalnej wykorzystuje w nieckach basenu unikatowe właściwości wód geotermalnych, a dzięki bliskości morza korzysta również z jego walorów czego dowodem są liczne zabiegi lecznicze jakie można znaleźć w ofercie kompleksu tj. maska z alg morskich. Było to o tyle istotne, że jedną z aktywności naukowych podejmowaną przez pracowników AGH w ostatnim czasie jest kaskadowe wykorzystanie wód geotermalnych ze szczególnym uwzględnieniem balneoterapii i balneorekreacji w procesie ich wykorzystania. Dzięki uprzejmości pracowników ciepłowni geotermalnej Svartsengi podczas krótkiej wizyty we wnętrzu obiektu możliwe było zarówno zwiedzenie budynków należących do ciepłowni, jak również zapoznanie się historią oraz technologią pozyskania wód geotermalnych w tym rejonie. Ponadto odwiedzono miejsca związane z występowaniem i wykorzystaniem energii geotermalnej, w których w sposób naturalny w postaci np. gejzerów gorące pary geotermalne wydostają się na powierzchnię ziemi. Miejsca te istotne z punktu widzenia geologii terenu umożliwiły bliższe zapoznanie się z zasobami islandzkich wód geotermalnych oraz możliwość porównania dostępności zasobów w Polsce i na Islandii.

W kolejnym dniu polska grupa odbyła wizytę w Ambasadzie Rzeczpospolitej Polskiej w Reykiaviku, gdzie odbyło się spotkanie z Chargé d’affaires Lechem Mastalerzem. Podczas spotkania omówione zostały kwestie budowy punktów informacyjnych oraz możliwości współpracy pomiędzy podmiotami głównie sektora związanego z odnawialnymi źródłami energii z Polski i Islandii. Przybliżone zostały również kwestie współpracy w zakresie utworzenia infrastruktury informacyjno – badawczo – edukacyjnej na terenie strefy przemysłowej ASBRU (Przedstawicielstwo Instytucji Polskich) oraz na terenie Centrum Zrównoważonego Rozwoju i Poszanowania Energii w Miękini. Ponadto przeprowadzono konsultacje z przedstawicielami AGH oraz United Nations University Geothermal Training Programme – Orkustofnun i Geothermal Cluster Initiative in Reykjavik dotyczące współpracy w zakresie programów szkoleniowych i badawczych oraz wskazania obszarów współpracy w zakresie energii geotermalnej, w tym zmiany programów kształcenia i ewentualnych możliwości finansowania.

Ostatniego dnia wizyty odbyło się spotkanie podsumowujące na terenie kampusu Keilir. W czasie spotkania uzgodniono dalszy plan działań oraz wskazano programy, do których planuje się wspólne aplikowanie. Przedstawiono również tematykę, w której możliwa będzie dalsza współpraca poprzez pogłębianie kontaktów naukowych i badawczych. Zaproponowano listę dobrych praktyk w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym głównie energii geotermalnej.

Dzięki odbytej wizycie studyjnej wypracowano, wspólnie ze stroną islandzką, ramy współpracy w zakresie możliwości wykorzystania sektora odnawialnych źródeł energii, w tym głównie energii geotermalnej, poprzez wzajemne rozmowy oraz spotkania z przedstawicielami różnych instytucji w tym poprzez wizyty w znaczących miejscach wykorzystania energii geotermalnej tj. opisanej powyżej zakłady geotermalne. Ustalono zakres i tematykę projektów, o które mogą aplikować zarówno przedstawiciele Keilir jak i przedstawiciele Akademii Górniczo-Hutniczej. Najbliższe wspólne działania przewidziano w zakresie programu Erasms+. Poza partnerami z Polski i Islandii, planuje się włączyć do projektu również partnerów którzy wcześniej współpracowali obiema instytucjami m. in. z Danii, Węgier czy Ukrainy. Dzięki potrzymaniu współpracy oraz nawiązaniu nowych kontaktów poprzez wspólne aplikowanie do nowych programów stworzona zostanie długotrwała i wzajemna sieć współpracy w zakresie OZE między Polską i Islandią. Kolejnym długotrwałym rezultatem wynikającym z tej wizyty będzie stymulacja rozwoju naukowo-badawczego w zakresie OZE obu partnerów oraz poprawa wzajemnych relacji. Planuje się kolejne obustronne wizyty. Nawiązania współpraca może mieć zatem kluczowe znaczenie w zakresie mobilności kadry dydaktycznej oraz studentów w przyszłości, oraz zwiększenie ilości prac końcowych prowadzonych przy współpracy obu instytucji partnerskich.